Pijnmedicatie

Eindtermen
[zoals beschreven in de reader]

De belangrijkste bijwerking van paracetamol is leverbeschadiging. Dit treedt op bij een dosis van meer dan 150 mg/kg. Risicofactoren voor het ontwikkelen van leverbeschadiging zijn pre-existente leverbeschadiging, alcoholisme en een slechte voedingstoestand.

De belangrijkste bijwerkingen van NSAID’s zijn: ulcus pepticum, nierfalen, trombocytopathie en verergering van hartfalen. Risicofactoren voor het ontwikkelen van een ulcus pepticum bij het gebruik van NSAID’s zijn: een ulcus in de voorgeschiedenis, reumatoïde artritis, hartfalen en diabetes mellitus. Risicofactoren voor het ontwikkelen van nierfalen bij het gebruik van NSAID’s zijn: hartfalen, dehydratie, sepsis en pre-existent nierfalen. Ter preventie van een ulcus pepticum worden protonpompremmers (PPI) of selectieve cox-2 remmers gebruikt.

Bij het gebruik van coumarines, trombocytenaggregatieremmers, steroïden of SSRI’s in combinatie met NSAID’s is er een verhoogd risico op gastro-intestinale bloedingen. NSAID’s in combinatie met RAAS-remmers of diuretica geven een verhoogd risico op hartfalen (door zoutretentie) en nierfalen. Deze interacties moeten vermeden worden.

Opiaten binden aan opioïd-receptoren, waardoor afhankelijk van welke receptoren bezet worden (μ, κ, δ) de volgende effecten optreden: analgesie, ademdepressie, miosis, obstipatie, euforie, dysforie, sedatie en afhankelijkheid. Het werkingsmechanisme is dus ook verantwoordelijk voor de bijwerkingen van deze groep geneesmiddelen. Naloxon is een competitieve antagonist voor alle opiaatreceptoren, waardoor het gebruikt kan worden om bijwerkingen als gevolg van morfine-agonisten te couperen. Fentanyl, wat een aanzienlijk sterker analgetisch effect heeft dan morfine, is beschikbaar in nasale, transdermale en buccale toedieningsvormen. Tramadol heeft een zwak analgetisch effect, tegenover relatief veel bijwerkingen (duizeligheid, delier en misselijkheid). Tramadol heeft tevens een remmende werking op de heropname van norepinefrine en serotonine. Codeïne is voor zijn werkzaamheid onder andere afhankelijk van activering door CYP2D6. De activiteit van dit enzym wisselt sterk en daardoor is het effect bij een individuele patiënt niet goed te voorspellen.

De belangrijkste bijwerkingen van opiaten zijn: obstipatie, ademdepressie en afhankelijkheid. COPD is een risicofactor voor het ontwikkelen van ademdepressie. Als deze bijwerking optreedt, wordt naloxon gegeven als antidotum. Ter preventie van obstipatie worden standaard laxantia voorgeschreven.

De volgende geneesmiddelen moeten gekend worden:paracetamol, diclofenac, naproxen, ibuprofen, morfine, fentanyl, tramadol, oxycodon, codeïne, naloxon, omeprazol, furosemide, lisinopril, losartan, acenocoumarol, acetylsalicylzuur, paroxetine.

Onderstaande documenten en links geven goede achtergrondinformatie.

Links:
Lareb

Documenten:
Algemene reader